DAWNY TEREN RZECZPOSPOLITEJ
UKRAINA PRAWOBRZEŻNA

 Ukraina Prawobrzeżna (Prawobrzeże) (ukr. Правобережна Україна) – kraina historyczna, część Ukrainy Naddnieprzańskiej położona na prawym (zachodnim) brzegu Dniepru. Termin Ukraina Prawobrzeżna pojawił się w dokumentach Rzeczypospolitej w II poł. XVII wieku, po rozejmie andruszowskim 1667 r. Wskutek pokoju w Buczaczu 1672 r. Prawobrzeże zostało podzielone na trzy części: województwo podolskie objęło bezpośrednio Imperium Osmańskie (Turcja), województwo bracławskie i południowe województwo kijowskie znajdowały się pod władzą hetmana Ukrainy Prawobrzeżnej Petra Doroszenki, jako wasala Stambułu, reszta prawobrzeżnego Naddnieprza pozostała przy Koronie. Po pokoju w Bachczysaraju (1681) granica pomiędzy Carstwem Rosyjskim a Imperium Osmańskim została ustalona na Dnieprze (z tym że Kijów pozostawał we władaniu Rosji), a Bracławszczyzna, południowa Kijowszczyzna i Podole przeszły pod władanie Turcji. Po wojnie polsko tureckiej i pokoju karłowickim (1699) turecka część Prawobrzeża powróciła w granice Rzeczypospolitej do II rozbioru (1793), kiedy to całe przeszło pod panowanie Imperium Rosyjskiego, pozostając w jego składzie do obalenia caratu (1917).

Mapa Ukrainy Prawobrzeżnej

W składzie Imperium Rosyjskiego (XIX – początek XX wieku) część Zachodniego kraju z oficjalną nazwą Południowo – Zachodni Kraj, Generał – Gubernatorstwo (1832-1914). Południowo – Zachodni Kraj Imperium Rosyjskiego dawny teren Rzeczpospolitej, współczesna Ukraina, tworzyło trzy gubernie:

Kijowska, powiaty: berdyczewski, czerkaski, czygyryński, humański, kaniowski, kijowski, lipowecki, radomyślski, skwirski, taraszczański, wasylkowski, zwienigorodzski.

Podolska, powiaty: baltskij, bracławski, gaisyński, jampolski, kamieniecki, leticzewski, lityński, mohylowski, olgopolski, proskurowski, uszycki, winnicki.

Wołyńska, powiaty: dubieński, kowelski, krzemieniecki, łucki, nowogradwołyński, ostrogski, owrucki, rówieński, starokonstantynowski, włodzimierski, zasławski, żytomierski.